Central Retail ประกาศว่า Central Food Retail (หรือ Tops) ได้เข้าซื้อหุ้น FamilyMart เพิ่ม ทำให้ตอนนี้ Central Retail เป็นเจ้าของ FamilyMart 100% จากก่อนหน้านี้มีหุ้น 50% เศษ

FamilyMart และ Tops มีประวัติศาสตร์ในไทยค่อนข้างยาวนาน ดังนั้นการจะเข้าใจทิศทางครั้งนี้ ต้องดูหลายมิติ

  • พัฒนาการของ Convenience Store (CVS) ในไทย
  • มุมมอง Supplier
  • มุมมอง Central Retail
พัฒนาการของ Convenience Store (CVS) ในไทย

ย้อนกลับไป 20 ปีที่แล้ว เป็นช่วงที่ CVS เริ่มมีบทบาทใน Modern Trade Channel ด้วยผู้เล่นมากมาย เช่น 7-Eleven, FamilyMart พ่วงด้วย Gas Station เช่น Jiffy, Tigermart, Select เป้นต้น

แต่ด้วยจำนวนสาขาที่น้อย และพฤติกรรมผู้บริโภคอาจจะยังไม่เคยชิน ทำให้ยอดขายน้อย แต่ที่ทำให้ Supplier ไม่ค่อย Focus น่าจะเป็นเรื่องของ Operation ที่ยุ่งยาก และค่าใช้จ่ายที่แพงลิ่ว เมื่อเทียบกับ Modern Trade อื่นๆ อย่าง Hyper / Super

CVS พัฒนาการมาเรื่อย แต่ดูเหมือนจะมีผู้รอดตายและโดดเด่นอยู่เพียงรายเดียว คือ 7-Eleven

  • Gas Station แทบจะสูญพันธ์
  • FamilyMart เติบโตด้วยอัตราที่ช้ามากๆ
  • มีผู้เล่นใหม่เข้ามาประปราย 108shop, Lawson
  • Hyper เริ่มเพิ่ม Format ที่เป็น CVS เช่น Big C mini, Tesco Express
  • Super เอากับเค้าด้วย มี Tops Daily, AEON Maxvalu Tanjai

7-Eleven ของไทยไม่เพียงแต่โดดเด่นในไทยเท่านั้น เด่นไปถึงระดับโลกเลยทีเดียว มีสาขามากติดอันดับ 2 ของโลกรองจากประเทศญี่ปุ่น

มุมมอง Supplier

ในการจัดกลุ่มลูกค้า (Format หรือ Sub Channel) FamilyMart ถือว่าอยู่ในประเภทลูกค้า CVS เช่นเดียวกับ 7-Eleven

จำนวนสาขาของ FamilyMart นั้นมีน้อยกว่า 7-Eleven เกิน 10 เท่า
แต่ยอดขายนั้น ห่างกว่านั้นอีก
ดังนั้นจุดเด่นเดียวที่ทำให้ FamilyMart มีเหนือกว่า 7-Eleven คือ การมีสาขาที่แข็งแรงตามจังหวัดท่องเที่ยว เช่น ภูเก็ต พัทยา สมุย

แต่ก็อีก ถ้าสินค้าคุณไม่ได้เน้นกลุ่มนักท่องเที่ยว ก็อาจจะไม่ได้อานิสงค์

จุดเด่นอีกอย่าง แต่ผมยังไม่อยากนับรวม คือ การปรับโฉม (บางสาขา) เป็น “One Stop Shopping Destination” มี Co-Working Space มีร้านกาแฟ ประหนึ่งจุดนัดพบ

ในฐานะ End Consumer ถามว่าชอบมั๊ย ก็ต้องบอกว่าชอบรูปแบบนี้มาก แต่ในฐานะ Supplier ต้องบอกยังไม่เกิด impact กับยอดขายของ Supplier เท่าไหร่

มุมมอง Central Retail

แม้ Tops จะปลุกปั้นกับ Format Daily มาสักพักใหญ่ ในช่วงแรกอาจจะแค่หวังว่าจะหลีกกฎการเปิดห้างสาขาใหญ่ๆ ในเมือง แต่ผมคิดว่า Tops ก็แอบหวังว่า Format Daily น่าจะช่วยโกยลูกค้า CVS จากคู่แข่งไม่มากก็น้อย

แต่ในสายตาผู้บริโภค ก็ยังมองว่ามันคือ Mini Supermarket ไม่สะดวกซื้อแบบ CVS แต่อย่างใด ซึ่งผมว่า Supplier ก็มองไม่ต่าง

ผมเดาว่า Central ต้องมองเห็น Value อะไรบางอย่างในการรวบ FamilyMart ครั้งนี้ หลักๆ คือ การใช้ FamilyMart ในการเป็นหัวหอก Run CVS Format แบบเต็มตัว ผ่าน Know-how และ Operation System ของ FamilyMart

Case สุดโต่งที่พอจะนึกออก แต่อาจจะเป็นไปได้ยาก

  • เปลี่ยน Tops Daily เป็น FamilyMart Fortmat ใหญ่
  • เปลี่ยน FamilyMart สาขาที่พื้นที่ใหญ่มากๆ ให้เป็น Tops Daily
  • ใช้ Concept Shop-in-Shop คือ เปิด FamilyMart ใน Tops สาขาที่พื้นที่ใหญ่ๆ

หรืออย่างน้อยที่สุดประโยชน์ที่ได้จากดีลนี้ คือ Bargining Power จากการรวบ TTA (Trade Term Agreement) จาก Tops + FamilyMart เข้าไว้ด้วยกัน ก็เข้าอีหรอบเดิม กาง TTA 2 เจ้าเทียบกัน (Big C + Carrefour, 7-Eleven + makro)

สรุป

สำหรับผม ข่าวนี้ไม่ค่อยน่าตื่นเต้นเท่าไร และไม่แปลกใจเท่าไหร่ เพราะเอาเข้าจริงหาก Tops ต้องการจะทำอะไรกับ FamliyMart คงลงมือทำไปเรียบร้อยแล้ว เพราะมีหุ้นครึ่งนึงย้อนกลับไปตั้งแต่ปี 2012 ซึ่งชื่อก็เปลี่ยนเป็น เซ็นทรัลแฟมิลี่มาร์ท มาตั้งแต่ตอนนั้น

และดูเหมือน Tops จะเชียวชาญใน Format Supermarket มากเสียจนไม่สามารถฉีกไปทำอย่างอื่นได้ หลักฐานล่าสุด คือ Tops ก็ยกธงขาวให้ Format ซูเปอร์คุ้ม ไปแบบเงียบๆ เมื่อไม่นานมานี้

ถ้าถาม Supplier ส่วนใหญ่จะตอบเป็นเสียงเดียวกับว่า Buyer Tops น่ารัก ดีลด้วยแล้วสบายใจ หวังว่า การมาของ FamilyMart จะนำมาซึ่งความรู้สึกเดียวกันกับ Tops

ไม่เช่นนั้นแล้วความรักที่ Supplier มีให้กับความน่ารักของ Tops อาจจะหายไปไม่มีวันกลับมา

ข่าวการเปลี่ยนมือของห้างอื่นๆ Big C / Tesco

Credit รูป https://twitter.com/FamilyMart_TH/